Od wielu lat, a ściślej od 9 maja 2002 kiedy to na morskim brzegu Mierzei Kurońskiej w okolicach Nidy na wolność wypuszczono dwie pierwsze, urodzone w Stacji Morskiej UG w Helu foki szare – Adama i Bojkę, Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego realizuje projekty wspierające ochronę zagrożonych gatunków i ich siedlisk w Bałtyku.
W dniu 27 maja 2014r., za zgodą Ministerstwa Środowiska, po raz kolejny w ramach działań na rzecz restytucji fok szarych na południowym Bałtyku, na terenie Słowińskiego Parku Narodowego zostały wypuszczone do morza młode foki. Były to 3 szczenięta foki szarej – 2 urodzone w fokarium Stacji Morskiej IO UG o imionach – Maszop i Maszoperia oraz podopieczny, rehabilitowany w fokarium a urodzony na wolności i znaleziony na plaży w Łebie – Łebek.
Foki urodzone w helskim fokarium zawsze nazywane są w oparciu o terminologię morską (często w języku kaszubskim) przy czym każdego roku są to imiona na kolejną literę alfabetu – w tym roku obowiązującą literą było “M”. Z kolei foki znalezione na brzegu i rehabilitowane w helskim ośrodku otrzymują zazwyczaj imiona związane z miejscem znalezienia.
Maszop, Maszoperia oraz Łebek, oprócz znaku identyfikacyjnego, wymrożonego na boku ciała oraz elektronicznego mikroczipa umieszczonego pod skórą u nasady ogona, otrzymały nadajniki satelitarne, które zostały przyklejone do sierści na karku zwierzęcia. Dane płynące z nadajników umożliwią nam zebranie danych o trasach i miejscach ich migracji. W ten sposób poznamy szybkość przemieszczania się, czas i miejsca odpoczynku oraz żerowania, zakres przestrzeni jaką potrzebują do życia, skalę śmiertelności. Informacje takie pomagają zarządzać ochroną gatunku i moderować potrzeby i wpływ człowieka na przyrodę.
Foki monitorowane będą do momentu wyczerpania się baterii w nadajniku. Zwykle do ok. 8 miesięcy. Odpadną samoistnie w okresie najbliższego linienia – zazwyczaj w kwietniu lub maju.
Czy nasze foki znajdą miejsce dla życia? Zobaczymy! Na razie przed nimi zdobycie umiejętności podążania za ławicami śledzi, omijania rybackich sieci i szybkiego sprzętu motorowowodnego. Pomimo kilkudziesięciu dni spędzonych w helskim fokarium muszą się nauczyć, że to nie ludzie decydują o miejscu i porze jedzenia bałtyckich śledzi i nie każdy człowiek dba o ich los.
Aktualną wędrówkę naszych podopiecznych można obserwować na stronach serwisu Stacji Morskiej IO UG: www.fokarium.pl, gdzie w zakładce “Śledzimy nasze foki” znajduje się aktualna mapa ich migracji; http://wedrowkifok.wwf.pl/
Obecny etap aktywności na rzecz rewitalizacji bałtyckich zasobów fok szarych realizowany jest w ramach projektu pn. ,,Ochrona siedlisk ssaków i ptaków morskich”, który współrealizowany jest wraz z WWF Polska i współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, dofinansowywanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Gdy spotkasz na plaży fokę pamiętaj:
- Foka na plaży lub w morzu jest u siebie. To raczej my jesteśmy gośćmi w jej środowisku. Uszanuj jej prawa. Pozwól foce odpocząć. Ona musi co jakiś czas wyjść z wody na brzeg. To zwierzęta wodno – lądowe a ich obecność na brzegu jest zupełnie naturalna. Tylko w wyjątkowych sytuacjach foka na brzegu jest chora bądź ranna.
- Nie strasz foki i poproś o to samo inne osoby! Obserwuj ją z daleka. Zadbaj, aby twój pies przy foce nie szczekał. Staraj się zachować ciszę.
- NIE ZBLIŻAJ SIĘ! NIE PRÓBUJ NIGDY DOTYKAĆ LUB ŁAPAĆ FOKI! Foka jest dzikim zwierzęciem, które może być bardzo agresywne i dotkliwie pogryźć!
Jeżeli zauważyłeś fokę, martwi Cię jej zachowanie lub kondycja zawiadom Stację Morską UG w Helu lub Błękitny Patrol WWF. Specjaliści podpowiedzą Ci co robić, ocenią sytuację i sposób podjęcia dalszych kroków.
Numery telefonów czynne całą dobę:
- Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego
ul. Morska 2, 84-150 Hel. tel. 58-675-08-36 lub 0 601-88-99-40 - Telefon alarmowy: “Błękitny Patrol” WWF 0 795 -536 – 009
Telefony liderów “Błękitnego Patrolu” WWF zależnie od odcinka wybrzeża:
- Świnoujście – Kołobrzeg: Konrad Wrzecionkowski, tel. 785 855 945
- Kołobrzeg – granica Województw Zachodniopomorskiego i Pomorskiego (z Kołobrzegiem włącznie): Sebastian Barszczewski, tel. 785 855 934
- Granica województw zachodniopomorskiego i pomorskiego – Karwia (z Karwią włącznie): Wojciech Bagiński, tel.785 855 957
- Karwia – Gdańsk-Świbno: Michał Krause, tel. 795 536 009
- Mikoszewo – Piaski: Jan Wilkanowski, tel. 785 855 959
Tekst: Jarosław Jankowski
Foto: Krzysztof E. Skóra, Jarosław Jankowski