Foka pospolita
Phoca vitulina (L.)

Foka pospolita  jest jednym z trzech gatunków zamieszkujących Bałtyk. Samca od samicy ciężko odróżnić bowiem nie występuje u nich dymorfizm płciowy (różnice w wyglądzie samca i samicy). Ubarwienie ich ciała jest różnorodne, od jasnoszarego po ciemnobrązowe z małymi ciemnymi plamkami, lecz strona brzuszna zwykle jest jaśniejsza od grzbietu.

Foka pospolita. Foto: K.E.Skóra

Samce dorastają do 180 cm, przy wadze do 130 kg, samice zaś są mniejsze, długość ich ciała dochodzi do 150 cm a ciężar 105 kg. Samce są gotowe do rozrodu w wieku 6 lat, samice dojrzałość płciową osiągają w wieku 4 lat. Pysk u tego gatunku jest krótki tzw. „koci”, zaś oczy są duże i osadzone blisko siebie oraz nozdrza w kształcie litery V, łączące się w dolnej części. Często można zauważyć wokół oka jasną obwódkę.

Gatunek ten przebywa zwykle w wodach płytkich, w pobliżu piaszczystych lub kamienistych plaż. W wodzie zwierzęta widywane są zwykle pojedynczo lub w małych grupach, na lądzie grupują się, nie przebywając jednak zbyt blisko siebie. Są bardzo płochliwe, a zarazem ciekawskie. Foki te łączą się w pary i przystępują do zakładania rodziny po okresie linienia, a więc we wrześniu i na początku października. Nie łączą się w pary na całe życie.

Młode szczeniaki rodzą się na przełomie czerwca i lipca na brzegu z dala od stada i wyglądem przypominają osobniki dorosłe. Mierzą 70-90cm dł. i ważą 9-11kg. Swoją niemowlęcą sierść tracą jeszcze w łonie matki lub zaraz po urodzeniu, toteż zwykle przychodzą na świat ubarwione tak jak dorosłe osobniki, w miarę upływu lat lekko ciemniejąc. Samice są troskliwymi matkami, w razie niebezpieczeństwa spychają młode do wody uderzając płetwami. W wodzie podtrzymują potomstwo swoim ciałem i oddalają się w spokojne miejsce. Młode karmione są mlekiem matki przez 4-6 tygodni. Po tym okresie rozpoczynają samodzielne życie, pozostając jednak przez pewien czas pod matczyną opieką.

Foki pospolite na świecie są  jednym z najbardziej rozprzestrzenionych gatunków wśród płetwonogich. Liczebność bałtyckiej populacji foki pospolitej na początku XX. wieku została oszacowana wg statystyk połowowych na ok. 5000 osobników. Intensywne polowania prowadzone na początku wieku doprowadziły do spadku jej liczebności do 1000 sztuk, która utrzymywała się do lat 30. Dalszy spadek ilości fok pospolitych w Bałtyku do kilkuset sztuk był obserwowany do lat 70. Obecnie  ich liczebność szacuje się na ok. 1000 osobników.

Na naszym wybrzeżu są niezwykle rzadko spotykanymi gośćmi. Jedynie w okolicach ujścia Wisły Przekop od kilku lat obserwuje się regularnie dwa prawdopodobnie te same osobniki. W tym rejonie sensacyjnie odnotowano również dwukrotnie narodziny fok pospolitych w 1990 oraz 2011 roku. Od lipca 2006 roku na polskim wybrzeżu przebywała foka o imieniu Cętka.

W roku 2018 wybrzeże regularnie odwiedza inna młoda foka pospolita. Nie boi się ludzi i wypoczywa na publicznych plażach. Ze względu iż jest bardzo fotogeniczna została nazwana ,,Celebrytką