W życiu człowieka ryby są obecne od zarania dziejów. Na początku były zdobywane tylko okazyjnie, czyniąc ludzką dietę bardziej zdrową. Później, okolice miejsc szczególnie bogatych w ryby stawały się one przyczyną ludzkiego osadnictwa, w końcu elementem tradycji, kultury a nawet sztuki. Ale gdy zaczęto rzeki, jeziora i morza zanieczyszczać, niektóre gatunki stały się w kilku miejscach na świecie wręcz dla człowieka szkodliwe. „Dzień ryby” w Helu to m.in. akcja która ma zapobiegać takim sytuacjom.

Dzisiaj, o ile dba się o jakość wody w której żyją ryby, można je z powodzeniem użytkowo wykorzystywać. Lokalnie stają się element regionalnych potraw i tradycji. W dużej skali są surowcem przemysłowym np. do produkcji mączki rybnej, jako wysokobiałkowej paszy dla zwierząt hodowlanych czy do wyrobu oleju. Nie brakuje także form wykorzystujących ryby w rekreacji. Wędkarstwo, fotografia podwodna czy akwarystyka bardzo korzystają nie tylko z istnienia ale i urody ryb. Wielu ludzi po prostu z ryb żyje!

Jakie są dzisiaj nasze bałtyckie ryby, co o nich wiemy ? Przeciętny Polak – niestety wie za mało.

Na pewno sporą dawkę informacji mieli okazję nabyć Ci którzy udali się w niedzielę 27.07.2014 do Helu i w rejonie parku wydmowego oraz fokarium Stacji Morskiej Uniwersytetu Gdańskiego. W specjalnie przygotowanym stoisku była okazja, aby przyjrzeć się pospolitym (chociaż nie zawsze znanym) oraz rzadkim przedstawicielom bałtyckiej ichtiofauny. W zbiorniku akwariowym pływały mniejsze okonie, niegdyś liczne w Zatoce Puckiej płocie, podobne do konika morskiego iglicznie, popularne stornie (flądry) i nowe w tym akwenie babki bycze.

Usytuowano tu także większy basen zamieszkały przez turboty, duże stornie, okonie i duże tobiasze – przez specjalne tuby (,,bathyscopy”) zainteresowani mogli spojrzeć w głąb zbiornika i zobaczyć podwodny świat niemal okiem nurka.

Bohaterem tematycznym Dnia Ryby była troć – „Królowa Bałtyku[1]” , bliska kuzynka łososia, znacznie liczniejsza w naszych wodach i równie smaczna jak jej bardziej znany krewniak.

Prócz informacji bezpośrednich naukowcy Stacji Morskiej rozdawali wiele materiałów informacyjnych. Były też cieszące się nadzwyczajnym powodzeniem ulotki w kształcie ryb. Sponsorami ich wydruku były Grupa Lotos, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego i Fundacja Nasza Ziemia.

Zaprezentowała się także pro-ekologiczna międzynarodowa inicjatywa MSC [Marine Stewardship Concuil – kliknij link]. Po przez szereg materiałów, a zwłaszcza edukacyjne gry przybliżano ideę certyfikacji produktów uzyskanych z ryb złowionych w sposób zapewniający odtwarzalność ich zasobów i nie szkodzący innym zagrożonym gatunkom.

Nie zabrakło też informacji o tych którzy bez ryb żyć nie mogą, a są nimi morskie ptaki i ssaki. Bogato zaprezentowano ich biologię, problemy i potrzeby, a także sposoby ochrony.

W tradycję dnia wpisał się udział Klubu Gaja [kliknij link]. Finałem był zorganizowany z przed godziną 15-stą happening. Odbył się on przy wykorzystaniu wieży Muzeum Rybołówstwa w Helu. Warkocze symbolizujące polskie rzeki spływając z „góry” zanurzyły się w Bałtyku. Autorką, koordynatorką i wykonawczynią projektu była krakowska artystka i performerka Cecylia Malik, która tak oto wspominała całą akcje:

,,Przez rok wyplataliśmy błękitne warkocze w wielu miastach, nad różnymi rzekami. Pierwsze rozwinęliśmy nad górska rzeką Białką, broniąc ją przed dewastacją. Dziś rozwinęliśmy 6 kilometrów warkoczy tworząc symboliczną rzekę, która wpłynęła do morza w miejscu gdzie łączą się wszystkie nasze rzeki, strumienie i potoki. Było bardzo pięknie. Życzymy Bałtykowi rzekom, fokom i nam, by wody znów zaroiły się rybami”!

Do obchodów „Dnia Ryby” w Helu, a za sprawą władz miasta były to właściwie dwa dni[2], włączyła się w tym roku także pro-przyrodniczna grupa młodych ludzi z ,,Krytyki Politycznej” organizując oparte o literaturę i prasę warsztaty pn. „Niech żyją ryby !”

Dziękujemy partnerom za wsparcie oraz gościom odwiedzającym stoiska za zainteresowanie i liczne przybycie.

 

Zapraszamy za rok!

Opracowanie: Michał Bała, Krzysztof E. Skóra

Foto: Paweł Bloch, Michał Bała, Krzysztof E. Skóra, Dorota Jankowska i Jola Zakrzewska

[1] https://hel.ug.edu.pl/ryby/troc.html

[2] http://www.gohel.pl/strona-1876-dzien_ryby_w_helu_minal.html